Kara pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego
Zgodnie z art. 43b Ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny wykonawczy dozór elektroniczny (dalej jako: “SDE”) jest kontrolą zachowania skazanego przy użyciu środków technicznych, natomiast sam system dozoru elektronicznego jest ogółem metod postępowania i środków technicznych służących do wykonywania dozoru elektronicznego. Jak wskazuje Biuro Dozoru Elektronicznego SDE to najnowocześniejszy nieizolacyjny system wykonywania kary pozbawienia wolności. Kontroluje on wykonywanie przez skazanego obowiązków nałożonych przez sąd przy pomocy urządzeń elektronicznych i umożliwia odbywanie kary pozbawienia wolności poza zakładem karnym. Misją SDE jest realizowanie i rozwijanie skutecznego, ekonomicznego, nieizolacyjnego, dyscyplinarno-wolnościowego systemu oddziaływań w celu osiągnięcia celów wykonywania kary pozbawienia wolności, środków karnych i zabezpieczających, poprzez umożliwienie osobie objętej tym systemem funkcjonowania w otwartym środowisku, sprzyjającym inkluzji społecznej.
Wyróżnia się trzy rodzaje dozorów elektronicznych:
- Dozór stacjonarny polegający na kontrolowaniu przebywania przez skazanego w określonych dniach tygodnia i godzinach we wskazanym przez sąd albo komisję penitencjarną miejscu. Stosowany jest wobec skazanego, któremu udzielono zgody na odbycie kary pozbawienia wolności w SDE (art. 43la i 43o § 1 k.k.w.).
- Dozór mobilny, pozwalający na kontrolę bieżącego miejsca pobytu skazanego, niezależnie od tego, gdzie skazany przebywa, może być stosowany odnośnie do skazanych, co do których sąd orzekł zakaz wstępu na masową imprezę sportową (art. 41b § 3 k.k.) oraz w stosunku do sprawców czynów zabronionych, wobec których zastosowano środek zabezpieczający w postaci elektronicznej kontroli miejsca pobytu (art. 93e, 93d § 1 i 6 k.k.).
- Dozór zbliżeniowy stosowany jest odnośnie do skazanych, wobec których orzeczony został środek karny zakazu zbliżania się do określonych osób.
Karę pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego wykonuje się jako dozór stacjonarny. Środki karne i zabezpieczające w systemie dozoru elektronicznego wykonuje się jako dozór zbliżeniowy lub mobilny.
Środki techniczne do wykonywania dozoru elektronicznego – w jaki sposób dozór elektroniczny jest realizowany?
Środkami technicznymi służącymi do wykonywania dozoru elektronicznego są:
1) centrala monitorowania;
2) system teleinformatyczny, za pomocą którego podmiot prowadzący centralę monitorowania, podmiot dozorujący, sądy, sądowi kuratorzy zawodowi i inne uprawnione podmioty przetwarzają informacje związane z organizowaniem i kontrolowaniem wykonywania kar w systemie dozoru elektronicznego (system komunikacyjno-monitorujący);
3) nadajniki;
4) rejestratory stacjonarne i przenośne.
Warunki udzielenia zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego – kiedy dozór elektroniczny może być zastosowany?
Zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego udziela Sąd penitencjarny. Sąd może udzielić skazanemu zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego, jeżeli zostały spełnione łącznie następujące warunki:
1) wobec skazanego orzeczono karę pozbawienia wolności nieprzekraczającą jednego roku i 6 miesięcy albo wobec skazanego orzeczono karę pozbawienia wolności w wymiarze niższym niż 3 lata i któremu do odbycia w zakładzie karnym pozostała część tej kary w wymiarze nie większym niż 6 miesięcy, a nie zachodzą warunki przewidziane w art. 64 § 2, art. 64a lub art. 65 § 1 i 2 Kodeksu karnego;
2) odbywaniu kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego nie stoją na przeszkodzie szczególne względy wskazujące, że w razie odbycia kary w tym systemie nie zostaną osiągnięte cele kary;
3) skazany posiada określone miejsce stałego pobytu;
4) osoby pełnoletnie zamieszkujące wspólnie ze skazanym wyraziły zgodę, o której mowa w art. 43h § 3 kkw;
5) odbywaniu kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego nie stoją na przeszkodzie warunki techniczne, o których mowa w art. 43h § 1 kkw.
Skazanemu, który nie rozpoczął wykonywania kary w zakładzie karnym, można udzielić zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego, jeżeli względy bezpieczeństwa i stopień demoralizacji, a także inne szczególne okoliczności nie przemawiają za potrzebą osadzenia skazanego w zakładzie karnym.
Skazanemu, który rozpoczął już odbywanie kary w zakładzie karnym, można udzielić zezwolenia na odbycie w systemie dozoru elektronicznego pozostałej części kary, jeżeli za udzieleniem zezwolenia przemawiają dotychczasowa postawa i zachowanie skazanego.
Warto także zaznaczyć, że Sąd może udzielić zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego pomimo braku zgody osoby pełnoletniej zamieszkującej z osobą wykonującą karę dozoru elektronicznego, jeżeli wykonanie kary w systemie dozoru elektronicznego w sposób oczywisty nie wiąże się z nadmiernymi trudnościami dla osoby, która tej zgody nie wyraziła, i narusza jej prywatność jedynie w nieznacznym stopniu.
Nadto powyższe przepisy odpowiednio do skazanego, któremu wymierzono dwie lub więcej niepodlegających łączeniu kar pozbawienia wolności, które skazany ma odbyć kolejno:
1) nieprzekraczających w sumie 1 roku i 6 miesięcy,
2) których suma jest niższa niż 3 lata i któremu do odbycia w zakładzie karnym pozostała część tej kary w wymiarze nie większym niż 6 miesięcy
– a żadna kara nie została orzeczona za przestępstwo popełnione w warunkach przewidzianych w art. 64 § 2 lub art. 64a Kodeksu karnego, czyli w warunkach recydywy (powrotu do przestępstwa).
Przesłanki wykonania kary w systemie dozoru elektronicznego
- Kara może być wykonywana w systemie dozoru elektronicznego jedynie wówczas, gdy pozwalają na to warunki techniczne obejmujące w szczególności liczbę oraz zasięg dostępnych nadajników i rejestratorów oraz możliwości organizacyjne ich obsługi.
- W razie, gdy warunki techniczne nie są wystarczające do jednoczesnego objęcia dozorem mobilnym wszystkich skazanych, wobec których dozór taki został orzeczony, w pierwszej kolejności kieruje się do wykonania dozory mobilne orzeczone jako środek zabezpieczający.
- Jeżeli skazany zamieszkuje wspólnie z inną osobą lub osobami pełnoletnimi, warunkiem rozpoczęcia dozoru stacjonarnego jest uprzednia pisemna zgoda tych osób złożona do sądu albo komisji penitencjarnej, obejmująca także umożliwienie podmiotowi dozorującemu przeprowadzanie czynności kontrolnych.
- W razie potrzeby, na zarządzenie sędziego penitencjarnego albo na żądanie komisji penitencjarnej, kurator sądowy ustala, w drodze zebrania informacji, czy skazany zamieszkuje wspólnie z inną osobą lub osobami pełnoletnimi, a jeżeli tak, to uzyskuje dane personalne tych osób, a następnie poucza je o warunkach wykonywania kary w systemie dozoru elektronicznego oraz konsekwencjach, jakie wynikają z jej wykonywania dla osób zamieszkujących ze skazanym. Kurator sądowy ustala warunki rodzinne oraz socjalno-bytowe, w których zamieszkuje skazany, w zakresie niezbędnym do prawidłowego wykonania kary w systemie dozoru elektronicznego. Informacje te kurator sądowy przekazuje niezwłocznie do sądu albo komisji penitencjarnej.
Ostatnie wpisy
Warunkowe przedterminowe zwolnienie
Co to jest warunkowe przedterminowe zwolnienie i w jakich przypadkach może być przyznane? Dowiedz się, jakie warunki muszą być spełnione,...
Czym jest dozór elektroniczny i jakie są jego rodzaje?
Czym jest dozór elektroniczny i jakie są jego rodzaje? Poznaj różne formy dozoru elektronicznego i w jakich sytuacjach jest stosowany.
Obligatoryjne (obowiązkowe) odroczenie wykonania kary
Co to jest obligatoryjne odroczenie wykonania kary? Dowiedz się, w jakich sytuacjach sąd ma obowiązek odroczyć wykonanie kary pozbawienia wolności.