Zwolnienie z pracy z tytułu siły wyższej
W kwietniu 2023 roku w życie weszła nowelizacja Kodeksu Pracy. Celem tej zmiany było dostosowanie przepisów do unijnych dyrektyw, zwłaszcza dotyczących przejrzystych warunków pracy oraz tzw. WorkLifeBalance, czyli równowagi między życiem zawodowym a prywatnym pracowników. Wiele, z pewnością pozytywnych dla pracowników, zmian może stanowić nowe wyzwania przed pracodawcami i dodatkowe zadania dla Menadżerów. Jednym z kluczowych punktów tej nowelizacji jest wprowadzenie nowego artykułu 148[1] kodeksu pracy, który reguluje zwolnienie od pracy z powodu siły wyższej.
Jak wygląda korzystanie ze zwolnienia z pracy z powodu siły wyższej?
Zgodnie z nowym artykułem 148[1] Kodeksu Pracy, pracownikowi przysługuje w ciągu roku kalendarzowego zwolnienie od pracy w sytuacjach, gdy konieczna jest natychmiastowa obecność pracownika z powodu działania siły wyższej w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem. Wymiar tego zwolnienia to 2 dni albo 16 godzin, a pracownik korzystający z tego zwolnienia zachowuje prawo do połowy wynagrodzenia.
Pracownik ma prawo skorzystania z tego rodzaju zwolnienia od pracy wyłącznie na własny wniosek. Wprowadzony przepis nie precyzuje jednak formy, w jakiej taki wniosek powinien być zgłoszony. Ostateczny sposób zgłaszania wniosków może zależeć od ogólnych zasad obowiązujących u danego pracodawcy. Z uwagi na pilny charakter koniecznego zwolnienie od pracy, wniosek zgłoszony może być zatem telefonicznie, w wiadomości SMS lub osobiście
Pracownik Jan Kowalski otrzymuje wezwanie o natychmiastowej konieczności opieki, który w wyniku wypadku na WF-ie musiał zostać przewieziony do szpitala. W takiej sytuacji, zgodnie z artykułem 148[1] kodeksu pracy, Jan może skorzystać z urlopu z tytułu siły wyższej, aby zapewnić niezbędną pomoc rodzinie. Pracownik składa odpowiedni wniosek, a pracodawca jest zobowiązany udzielić mu zwolnienia od pracy na określony czas, przy jednoczesnym zachowaniu prawa do wynagrodzenia.
Warunki zwolnienie od pracy
- Zwolnienie ze świadczenia pracy dotyczy sytuacji, gdy pracownik musi natychmiastowo załatwić pilne sprawy związane z chorobą lub wypadkiem innego członka rodziny.
- Decyzja o zwolnieniu pracownika jest uzależniona od obiektywnej konieczności natychmiastowego działania, które nie może być odkładane.
- Zwolnienie może mieć miejsce wyłącznie w przypadku spraw pilnych, które wymagają natychmiastowej obecności pracownika.
- Powodem zwolnienia nie może być bezpośrednio pracownik, a jedynie sytuacja związana z chorobą lub wypadkiem w rodzinie.
Ograniczenia w korzystaniu z zwolnienia z pracy
Nowelizacja przewiduje, że pracownik jest uprawniony do decydowania o sposobie wykorzystania zwolnienia od pracy, o którym mowa w artykule 148[1] kodeksu pracy. Pierwszy wniosek o udzielenie tego urlopu musi być złożony w danym roku kalendarzowym. Jednakże, zgodnie z postanowieniami, pracodawca jest zobowiązany udzielić zwolnienia od pracy na wniosek pracownika, zgłoszony najpóźniej w dniu korzystania z tego urlopu.
Pani Anna chce skorzystać z urlopu z tytułu siły wyższej w grudniu 2024 roku, argumentując, że chce uczestniczyć w zaplanowanym masażu. Tego rodzaju sytuacja nie spełnia warunków artykułu 1481 z
dwóch powodów. Po pierwsze, nie ma charakteru pilnego, ponieważ zabieg masażu jest zaplanowany i odłożony w czasie. Po drugie, nie spełnia przesłanki dotyczącej sprawy rodzinnej spowodowanej chorobą lub wypadkiem, co jest warunkiem koniecznym do skorzystania z zwolnienie od pracy.
Czy pracodawca może odmówić udzielenia tzw. urlopu z tytułu siły wyższej?
Pracodawca ma bardzo ograniczone możliwości badania zasadności wniosków przed lub w momencie ich zgłoszenia. Zasadność skorzystania ze zwolnienia może być jednak zweryfikowana w późniejszym czasie, co stwarza potencjalną możliwość kwestionowania takiego urlopu ze względu na ewentualne nadużycie prawa. Pracownicy powinni więc pamiętać, że z uprawnienia z art. 148[1] kodeksu pracy korzystać należy wyłącznie w sytuacjach pilnych i awaryjnych. Nie powinno się traktować zwolnienia od obowiązku pracy jako przedłużenia zwykłego urlopu wypoczynkowego czy urlopu wypoczynkowego na żądanie. Skorzystanie z tego rodzaju zwolnienia od pracy, powinno być uzasadnione pilną potrzebą związaną z chorobą lub wypadkiem członka rodziny, co jest zgodne z duchem przepisów oraz intencją ustawodawcy
Podsumowanie
Wprowadzenie przepisu dotyczącego zwolnienia od pracy z powodu siły wyższej to istotny krok w kierunku zwiększenia elastyczności dla pracowników w sytuacjach pilnych związanych z rodziną. Jednak, aby te zmiany przyniosły pełne korzyści, kluczowa jest przejrzysta komunikacja pracodawców w kwestii procedur składania wniosków o zwolnienie od pracy z powodu siły wyższej. Zachęcamy wszystkich pracowników do sprawdzenia nowych możliwości, jakie daje nowelizacja Kodeksu Pracy, oraz do śledzenia wszelkich informacji udostępnionych przez pracodawców w tej sprawie.
Ostatnie wpisy
- Sprawy frankowe – żądania kredytobiorców
- Pominięto mnie w testamencie. Czy coś mi się jednak należy?
- Opieka naprzemienna, czym jest? Kiedy może zostać orzeczona?
- Uznanie ojcostwa dziecka nienarodzonego. Sytuacja prawna dziecka
- Odpowiedzialność za długi małżonka we wspólności majątkowej
- Zwolnienie z pracy z powodu siły wyższej
- Najświeższe zmiany w prawie spadkowym. Co musisz wiedzieć?
- Nawiązka na rzecz pokrzywdzonych w postępowaniu karnym
- Prawo karne
- Blog
- Prawo cywilne
- Prawo rodzinne