Kancelaria Adwokat Mateusz Daniluk

Przerwa w odbywaniu kary pozbawienia wolności to nic innego jak faktyczne przerwanie, wstrzymanie dalszego wykonywania kary będącej w fazie wykonania. Stanowi wyjątek od zasady niezwłocznego i ciągłego wykonania kary. Podobnie jak w wypadku odroczenia wykonania kary pozbawienia wolności, także w przypadku przerwy w jej wykonywaniu sąd penitencjarny może działać fakultatywnie (dobrowolnie) albo obligatoryjnie (obowiązkowo). Przerwa w wykonaniu kary może mieć miejsce, gdy skazany już rozpoczął jej wykonywanie.

Obligatoryjne (obowiązkowe) orzeczenie przerwy w wykonaniu kary - wypadki określone w art. 150 § 1 KKW

Zgodnie z brzmieniem art. 150 § 1 KKW sąd ma obowiązek odroczyć wykonanie kary pozbawienia wolności w wypadku choroby psychicznej lub innej ciężkiej choroby uniemożliwiającej wykonywanie kary do czasu ustania przeszkody.

Należy zwrócić uwagę na fakt, że przebywający w warunkach zakładu karnego skazany jest objęty opieką medyczną. Więziennictwo dysponuje nie tylko służbą medyczną na poziomie zakładu karnego lub aresztu śledczego, lecz także specjalistycznymi oddziałami szpitalnymi, w których skazani mogą być leczeni, w razie potrzeby również operacyjnie, w warunkach pozbawienia wolności. Z tego powodu tak długo jak możliwe jest udzielanie choremu skazanemu pomocy medycznej na odpowiednim dla danego przypadku poziomie, czyni się to w warunkach zakładu karnego.

Udzielenie przerwy motywowanej stanem zdrowia skazanego staje się możliwe i zarazem konieczne, gdy okaże się, że więzienna służba zdrowia nie może zapewnić odpowiedniej opieki i leczenia, w związku z czym dalsze przebywanie skazanego w zakładzie karnym może zagrażać jego życiu lub spowodować dla jego zdrowia poważne niebezpieczeństwo.

Sąd penitencjarny będzie się opierał przede wszystkim na orzeczeniu lekarza więziennej służby zdrowia. Nie ulega wątpliwości, że ten ostatni, także wówczas, gdy nie jest specjalistą w dziedzinie medycyny adekwatnej do choroby skazanego, dysponuje najlepszą wiedzą co do możliwości leczenia w warunkach więziennych oraz ewentualnego zagrożenia dla życia lub zdrowia skazanego. Rzecz jasna, powołanie przez sąd penitencjarny biegłego lekarza jest możliwe.

Podstawą udzielenia przerwy w odbywaniu kary pozbawienia wolności z uwagi na stan zdrowia nie może być chęć podjęcia leczenia w warunkach wolnościowych, mimo że może być ono kontynuowane w jednostce penitencjarnej. Odbywanie kary pozbawienia wolności nierozerwalnie łączy się ograniczeniami, do których należy także brak możliwości swobodnego wyboru lekarza.

Nawet sam fakt oczekiwania przez osadzonego na leczenie operacyjne jest z reguły niewystarczający do udzielenia przerwy w karze, o zasadności której może być mowa dopiero wówczas, gdy wyznaczony został już termin zabiegu, a nadto jest on możliwy do przeprowadzenia jedynie w szpitalu wolnościowym.

Fakultatywne (dobrowolne, do decyzji sądu) orzeczenie przerwy w wykonaniu kary - ważne względy rodzinne lub osobiste

Sąd penitencjarny może udzielić przerwy w wykonaniu kary pozbawienia wolności, jeżeli przemawiają za tym ważne względy rodzinne lub osobiste.

Należy sformułować podstawowe zasady w tej kwestii, mogące służyć także jako kryteria ocen dokonywanych przez sąd penitencjarny. Jest oczywiste, że osadzenie sprawcy przestępstwa w zakładzie karnym pociąga za sobą ujemne następstwa zarówno dla niego, jak i dla jego najbliższych, jednakże jest to zwyczajny skutek orzeczonej za popełnione przestępstwo kary. Wobec tego ważne względy, o których mowa w art. 153 § 2 KKW, to takie okoliczności, które uzasadniają tezę, iż ujemne następstwa osadzenia skazanego przekraczają dopuszczalną miarę i jednocześnie nie mogą być w żaden sposób usunięte inaczej, jak tylko przez umożliwienie skazanemu opuszczenia na pewien czas zakładu karnego i przez jego osobiste starania.

Skłaniając się ku takiej ocenie, sąd penitencjarny zobowiązany jest rozważyć, czy skazany jest w stanie podołać zadaniom, które czekają go po ewentualnym uzyskaniu przerwy, a także – czy chce im podołać. W tym ostatnim wypadku chodzi o ustalenie, czy względy przemawiające za udzieleniem przerwy, które sąd jest gotów uznać za ważne, są ważne także dla skazanego, czy rzeczywiście, a nie tylko deklaratywnie, skazany je rozumie i chce zachować się w sposób zgodny z celem przerwy. Jeśli odpowiedź na tak sformułowane zagadnienie nie będzie jednoznacznie potwierdzająca, udzielenie przerwy nie będzie zasadne.

W dalszej kolejności sąd penitencjarny powinien dokonać oceny stopnia prawdopodobieństwa, czy cel przerwy, przez co należy rozumieć usunięcie przekraczających dopuszczalną miarę ujemnych następstw osadzenia skazanego, zostanie osiągnięty. W tym zakresie rozważań mieści się także sformułowanie prognozy co do zachowania się skazanego na wolności w wypadku udzielenia przerwy, w szczególności przestrzegania przezeń porządku prawnego oraz powrotu do zakładu karnego po upływie okresu, na który przerwa zostanie udzielona.

Podobne wpisy