Warto pamiętać, że uchylenie obowiązku alimentacyjnego nie ustanie samoczynnie po odpadnięciu przesłanek uzasadniających obowiązek alimentacyjny. Aby doprowadzić do jego uchylenia należy złożyć pozew do sądu opiekuńczego o ustalenie, że obowiązek alimentacyjny ustał. Pozew składa się do sądu rejonowego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania osoby uprawnionej lub według właściwości ogólnej, tj. według miejsca zamieszkania lub pobytu pozwanego. Właściwość miejscowa jest w tym przypadku przemienna.
Do pozwu należy przedłożyć skrócony odpis aktu urodzenia pełnoletniego dziecka, dokument określający zakres obowiązku alimentacyjnego (najczęściej będzie to wyrok sądu opatrzony stwierdzeniem prawomocności lub klauzulą wykonalności) oraz dowód uiszczenia opłaty sądowej od pozwu. Odpis skrócony aktu urodzenia oraz dokument stwierdzający zakres obowiązku alimentacyjnego muszą być złożone w oryginale.
Wysokość opłaty zależy od wartości przedmiotu sporu, liczonej jako wysokość miesięcznych alimentów x 12 miesięcy.
Zgodnie z art. 13 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, w sprawach o prawa majątkowe pobiera się od pisma opłatę stałą ustaloną według wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu zaskarżenia wynoszącej:
- do 500 złotych – w kwocie 30 złotych;
- ponad 500 złotych do 1500 złotych – w kwocie 100 złotych;
- ponad 1500 złotych do 4000 złotych – w kwocie 200 złotych;
- ponad 4000 złotych do 7500 złotych – w kwocie 400 złotych;
- ponad 7500 złotych do 10 000 złotych – w kwocie 500 złotych;
- ponad 10 000 złotych do 15 000 złotych – w kwocie 750 złotych;
- ponad 15 000 złotych do 20 000 złotych – w kwocie 1000 złotych.
Jeżeli wartość przedmiotu sporu, czyli wysokość miesięcznych alimentów pomnożona przez 12 miesięcy, miałaby wynieść ponad 20.000 zł, to opłata od pozwu jest stosunkowa i wynosi 5% wartości przedmiotu sporu (art. 13 ust. 2 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych).
Wniosek o zabezpieczenie
Podkreślić także należy, że uchylenie obowiązku alimentacyjnego staje się skuteczne dopiero z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia sądowego w tym przedmiocie. Do tego czasu, pomimo toczącego się postępowania osoba zobowiązana w dalszym ciągu musi wypłacać alimenty.
Aby prawidłowo zabezpieczyć swoje interesy na czas toczącego się postępowania dobrym rozwiązaniem jest złożenie odpowiedniego wniosku o zabezpieczenie powództwa na czas trwania postępowania. W razie uwzględnienia przez Sąd wniosku, wyda on odpowiednie rozstrzygnięcie w przedmiocie zawieszenia obowiązku alimentacyjnego do czasu prawomocnego zakończenia postępowania.
Uchylenie alimentów z datą wsteczną
Warto zaznaczyć także, że jeśli odpadły przesłanki uzasadniające obowiązek alimentacyjny, a alimenty były w dalszym ciągu wypłacane, można wnosić o uchylenie obowiązku alimentacyjnego z datą wsteczną, to jest za czas, kiedy alimenty były wypłacane bezpodstawnie.
Z taką sytuacją mielibyśmy do czynienia na przykład, gdy dziecko zakończyłoby edukację i pracowałoby od 20. roku życia, mogąc dzięki temu się samodzielnie utrzymać, a mimo to otrzymywałoby alimenty od rodzica przez kolejne 5 lat. Wówczas można byłoby żądać uchylenia alimentów od momentu, kiedy ukończyło 20. rok życia, czyli w tym przypadku nawet 5 lat wstecz. Oczywiście należałoby wykazać w pozwie, że obowiązek alimentacyjny ustał w konkretnym czasie, a ciężar wykazania tych faktów spoczywa w tego typu sprawie na powodzie.
Roszczenie alternatywne w pozwie – wniosek o obniżenie alimentów
Składając pozew o uchylenie obowiązku alimentacyjnego warto zastanowić się nad wskazaniem w pozwie roszczenia alternatywnego w postaci obniżenia alimentów. W sytuacji, gdy Sąd dojdzie do przekonania, że uchylenie alimentów jest zbyt daleko idące, wówczas będzie on mógł wyrokować również odnośnie ewentualnego obniżenia alimentów. Takie sformułowanie żądania pozwu jest dopuszczalne i w określonych okolicznościach (jeśli nie jesteśmy pewni co do całkowitego uchylenia obowiązku alimentacyjnego) żądanie alternatywne obniżenia alimentów będzie z korzyścią dla wnoszącego pozew.
Ustanie obowiązku alimentacyjnego względem dziecka niepełnoletniego
Sąd Najwyższy wyjaśnił, że przed osiągnięciem przez dziecko pełnoletności obowiązek alimentacyjny rodziców może ustać tylko wówczas, gdy dziecko uzyska zawód, czy też podejmie zatrudnienie w czasie pobierania nauki, a osiągane zarobki pozwolą mu na zaspokojenie jego potrzeb. Oczywiście, obowiązek alimentacyjny rodziców względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, ustanie – przed osiągnięciem przez dziecko pełnoletności – także wtedy, gdy dziecko nabędzie majątek, z którego dochody wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania (art. 133 § 1 in fine KRO).
Nie można również wykluczyć sytuacji, że dziecko uzyska zdolność samodzielnego utrzymania się na skutek nabycia majątku, np. w drodze spadkobrania. Jeżeli środki pochodzące z tego majątku pozwalają na zaspokajanie usprawiedliwionych potrzeb dziecka, to brakuje uzasadnienia dla kontynuowania obowiązku alimentacyjnego rodziców. Jeżeli dziecko uzyskuje własne dochody ze swojego majątku i wystarczają one na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania, rodzice są zwolnieni z obowiązku świadczeń alimentacyjnych na rzecz dziecka. Chodzi o majątek, który należy do dziecka, a nie do jego rodziców (np. dziecko odziedziczyło nieruchomość po dziadkach). Rzadko zdarza się, że dziecko ma majątek, z którego dochody można przeznaczyć na jego utrzymanie lub wychowanie, jednakże, jeżeli taki majątek posiada i przynosi on dochody, to powinny być one przeznaczone na utrzymanie dziecka. Zgodnie z art. 103 k.r.o. czysty dochód z majątku dziecka powinien być przede wszystkim obracany na jego utrzymanie i wychowanie (oraz jego rodzeństwa, które wychowuje się razem z nim), a nadwyżka na inne uzasadnione potrzeby rodziny.
Dziecko może również zaspokajać swoje potrzeby z innych źródeł niż dochód z jego majątku, który nie zawsze posiada. Dziecko może uzyskiwać świadczenia z zabezpieczenia społecznego w postaci renty rodzinnej lub renty inwalidzkiej. Ponadto dziecko może pobierać stypendia lub uzyskiwać dochody z własnej pracy zarobkowej. Potrzeby małoletniego dziecka mogą być również zaspokajane z dochodów uzyskiwanych z majątku rodzeństwa, z którym dziecko to wychowuje się razem.
Ponadto przesłankami ustania obowiązku alimentacyjnego rodziców względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, mogą być: 1) śmierć, 2) wyrok ustalający nieistnienie stosunku (obowiązku) alimentacyjnego, wydany na podstawie art. 189 KPC. Podstawą faktyczną uzasadniającą ustalenie nieistnienia stosunku alimentacyjnego może tu być również prawomocny wyrok rozwiązujący przysposobienie.
Zawarcie małżeństwa
Zawarcie przez dziecko małżeństwa powoduje, że w pierwszej kolejności zobowiązanym do alimentacji tego dziecka staje się współmałżonek. Jeżeli jednak dziecko, które zawarło związek małżeński, nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, w dalszej kolejności obowiązek alimentacyjny, o którym mowa w art. 133 § 1 KRO, może obciążyć rodziców tego dziecka – jeżeli, oczywiście, zostanie spełniona przesłanka powstania obowiązku alimentacyjnego przewidziana w art. 132 KRO, zgodnie z którym uprawniony do świadczeń alimentacyjnych jest tylko ten, kto znajduje się w niedostatku.
Podsumowując, uchylenie obowiązku alimentacyjnego jest uzależnione od wielu czynników i zawsze wymaga indywidualnej analizy sprawy, dlatego warto zasięgnąć porady profesjonalnego pełnomocnika, aby najpełniej zabezpieczyć własne interesy w oparciu o aktualne przepisy prawa oraz orzecznictwo.
Podobne wpisy
Jak należy postępować, aby zakończyć obowiązek alimentacyjny wobec dzieci?
Warto pamiętać, że uchylenie obowiązku alimentacyjnego nie ustanie samoczynnie po odpadnięciu przesłanek uzasadniających obowiązek alimentacyjny. Aby doprowadzić do jego uchylenia...
Czym są alimenty od małżonka? Jaku długo obowiązują?
Zgodnie z regulacją zawartą w Kodeksie Rodzinnym i Opiekuńczym małżonek rozwiedziony, który nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia...
Odpowiedzialność za długi małżonka we wspólności majątkowej
Wraz z zawarciem małżeństwa dwie osoby rozpoczynają wspólne życie oraz wspólne gospodarstwo domowe. Częstokroć to gospodarstwo już powstało wcześniej, w...